به گزارش خبرنگار سیاسی سراج24، چندی پیش و پس از خارج شدن تعدادی از نیروهای روسی از سوریه و پایان عملیات آنها، برخی تحلیل های مغرضانه بنا داشتند تا از این فرآیند به عنوان همراهی روسیه و ایران با مدل غربی در مذاکرات ژنو و برای حل بحران سوریه تعبیر کنند.
این تحلیلها و در واقع ادعاهایی از این دست به زودی و پس از مخالفت صریح جمهوری اسلامی ایران و روسیه با حضور برخی چهره های شاخص گروههای تروریستی در مذاکرات نقش برآب شد. در ادامه و در شرایط حساس مذاکرات، در عرصه میدانی پیروزی های ارتش سوریه تا آزادسازی شهر مهم و استراتژیک تدمر پیش رفت.
در این میان ائتلاف غربی که در همه این پنج سال از گروههای تروریستی به عنوان مخالفان بشار اسد یاد کرده است، با وارد کردن معارضان به نشست های مذاکراتی درباره بحران سوریه تلاش می کند خلا شکست های میدانی را در پشت میز مذاکره به نفع خود تمام کند. در این میان مقامات سوری از جمله بشار اسد به کارشکنی غربی ها در حل بحران سوریه تاکید دارند. بشار اسد چندی پیش در دیدار هیات فرانسوی گفته بود: آزادسازی تدمر نشان داد که راهبرد ارتش سوریه و متحدانش مقابل تروریسم موفق بوده حال آنکه ائتلافی که آمریکا با عضویت 60 کشور برای مبارزه با تروریسم تشکیل داده، جدی نیست.
اشاره بشار اسد به آزادسازی تدمر از آن جهت است که تحلیلگران منطقه نیز ازادسازی تدمر را بذگ برنده جریان مقاومت در مذاکرات سوریه می دانند. علیرضا میریوسفی می‌گوید که آزادی تدمر علاوه بر ارزش نظامی زیادی که نمی‌توان آن را نادیده گرفت، از منظر «زمانی که اتفاق افتاد» دارای اهمیت فوق العاده‌ای بود و می‌تواند به ادامه پروسه سیاسی کمک موثری نماید. علیرضا میریوسفی، رئیس گروه مطالعات خاورمیانه دفتر مطالعات سیاسی و بین الملل می‌گوید: پیروزی در تدمر و تداوم برتری نسبی نیروهای سوری در میدان‌های نبرد، کمک بسیار مهمی به پروسه سیاسی می‌کند پالمیرا تقریبا هشت ماه پیش در اختیار داعش قرار گرفت.
ائتلاف آمریکایی ضد داعش هم در عمل صرفا بر تقسیم اراضی سوریه میان داعش با گروههای دیگر معارض متمرکز بود. با این حال آتش‌بسی که اخیراً اعلام شد شامل داعش و النصره نبود. به همین خاطر تداوم پیروزی‌های ارتش سوریه با وجود اعلام آتش‌بس و خروج بخشی از نیروهای روس پیام روشنی به گروههای معارض در فضای بعد از قطعنامه ٢٢٥٤ تلقی می شود.
خبر دیگری که تکمیل‌کننده خبر آزادی تدمر است این بود که گفته شد آمریکایی‌ها بحث سرنوشت بشار اسد را در این مرحله مورد تاکید و پافشاری قرار نمی‌دهند. در فرایند سیاسی نیز برخی بر این باور بودند که پس از توافق ایران و غرب بر سر پرونده هسته ای سیاست های منطقه ای ایران نیز دستخوش تغییر خواهد شد. از همان آغازین روزهای شکل گیری برجام، جمهوری اسلامی در گفتارها و رفتارهای خود ثابت کرد که سیاست حمایت از مقاومت اصولی و تغییر ناپذیر است.
در این بین حتی در مقطعی حزب الله لبنان نیز با اشاره از اقتدار ایران در مذاکرات گفت: جمهوری اسلامی سیاست حمایت از برادران خود در حزب الله را به خاطر توافق هسته ای کنار نخواهد گذاشت. در همین ایام رهبر معظم انقلاب نیز در دیدار وزیر امور خارجه و سفرا و کارداران جمهوری اسلامی، با اشاره به تبلیغات پرحجم بیگانگان درباره «تغییر اجباری یا خود خواسته» در سیاست خارجی جمهوری اسلامی افزودند: این تحلیل خوش خیالانه غربی ها، در حقیقت ناشی از فشار این واقعیت است که سیاست خارجی جمهوری اسلامی، لااقل در سطح منطقه همچون سدّی مستحکم و صخره ای استوار، مانع از یکه تازیهای قدرتهای سلطه گر بویژه امریکا شده است و آنها، همیشه در آرزوی تغییر این سیاستها هستند.
رهبر معظم انقلاب در سخنرانی نماز عید فطر سال 94، و در روزهای پیش از توافق گفته بودند، چه توافق تصویب بشود و چه نشود سیاستهای اصولی ایران در حمایت از مقاومت تغییری نخواهد کرد. ایشان همچنین با تاکید بر حمایت جمهوری اسلامی از فلسطین، گفته بودند: چه توافق بشود و چه نشود، اسراییل هر روز نا امن تر خواهد شد. بنابر این راهبرد کلان، حتی ظریف در مقطع پس از برجام در سفری به سوریه، لبنان و دیدار وی با سیدحسن نصرالله و بشار اسد توهم پایان حمایت ایران از محور مقاومت را نقش برآب کرد. ظریف در این سفرهای منطقه ای، سیاست جمهوری اسلامی ایران در حمایت از دولت و ملت سوریه برای مبارزه با تروریسم و افراطی گری را تغییرناپذیر خوانده و گفته بود: در کنار دولت و مردم سوریه برای مبارزه با تروریسم و افراطی گری ایستاده ایم. محمد جواد ظریف این مطلب را در دیدار محمد جهاد لحام رئیس مجلس مردمی سوریه بیان کرد. ظریف ضمن گفت و گو با لحام، خطاب به وی گفته بود: به شما به عنوان نماینده مردم سوریه و جناب آقای بشار اسد به دلیل مقاومت تاریخی تان در مقابل تروریست ها تبریک می گوئیم . یکی از کارشناسان تحولات غرب اسیا نیز در این باره معتقد است: سیاست ایران از ابتدای بحران سوریه دارای سه پایه اساسی بود، اول تاکید بر نقش سازمان ملل و چندجانبه گرایی، دوم، نفی راهبرد نظامی و اینکه هر راه حل پایداری باید از دل مذاکرات سیاسی خارج شود و سوم حق تعیین سرنوشت ملت سوریه. در واقع طرح چهارماده‌ای ایران که قریب به سه سال قبل مطرح شد و در قطعنامه ٢٢٥٤ شورای امنیت نیز لحاظ شده است، برگرفته از همین اصول سه‌گانه هستند.
در سپتامبر 2015 مهم‌ترین تحول در پرونده سوریه اتفاق افتاد یعنی شکل‌گیری ائتلاف چهارگانه و ورود روسیه به پرونده سوریه در شرایطی که دولت و ارتش سوریه تضعیف شده بودند، به این ترتیب یک بحران منطقه‌ای درست برخلاف تلاش پنج ساله مخالفین حکومت سوریه، تبدیل به یک بحران جهانی بر ضد آنها شد و مخالفین دولت سوریه خود را با یک قدرت برتر نظامی مواجه دیدند؛ لذا از آن موقع بود که پروسه سیاسی ضرباهنگ جدید و مثبتی پیدا کرد.
در هفته های اخیر اما خروج نیروهای روس از سوریه برخی تحلیل ها را به همراه داشت. به فاصله کوتاهی از اعلام خروج بخش بزرگی از نیروهای روسیه از سوریه اتفاق افتاد، گمانه‌زنی های غلطی این اقدام را نوعی عقب‌نشینی برای ائتلاف4گانه تلقی کرده بودند. اما طبیعی بود همان گونه که از اول اعلام شده بود، قرار نبود ائتلاف چهارگانه و از جمله نیروهای روس فقط با اهرم نظامی به دنبال یک راه حل پایدار برای سوریه باشند. از ابتدا ائتلاف چهارگانه روسیه، ایران، سوریه و عراق یک راهبرد سه‌گانه نظامی- سیاسی-بین المللی را دنبال می‌کردّ بدین معنا که هم تعادل در جبهه‌های نظامی به نفع حکومت سوریه بازگردد، هم کمک به پروسه سیاسی اتفاق بیفتد و در ادامه گفتگوهای سوری-سوری و سرانجام روندهای ضدتروریسم و سازوکارهای بین المللی مربوط به آن تقویت شود. این روزها و با اوج گیری ارتش سوریه در بدست اوردن پیروزی های سیاسی این تحلیلها و گمانه های غلط نقش براب شده اند.
پس از خروج نیروهای روسیه، این تصور پیش آمده بود که این امر نوعی عقبگرد روسیه است و اکنون پیروزی در تدمر و تداوم برتری نسبی ارتط سوریه در معادلات میدانی در میدان‌های نبرد، کمک بسیار مهمی به پروسه سیاسی را تسهیل خواهد کرد. چنانچه این پیروزی ها با تبریکات مقامات ایران و روسیه نیز همراه بوده است. پوتین و روحانی نیز اخیرا در گفتگوی تلفنی به هماهنگی دو کشور به نفع مردم سوریه تاکید کرده اند. تاثیر پیروزی های تدمر در فرایند مذاکرات به نحوی است که بشار الجعفری نماینده سوریه در سازمان ملل و رئیس هیأت مذاکره کننده دولت این کشور در ژنو، اعلام کرده که در مذاکرات ژنو به نقاط حساسی رسیده‌ایم و ما خوشنود هستیم چرا که در موضع قدرت قرار داریم و سیاست ما در این راستا است. او با سخن گفتن از موضع قدرت اعلام کرده است: ما به ژنو آمده‌ایم تا مذاکرات سوری-سوری و بدون دخالت خارجی یا پیش شرط را پیش ببریم. مسائل مربوط به ارتش سوریه از مهم‌ترین موضوعات است و نکاتی وجود دارد که ممکن نیست در مورد آن مذاکره کرد.
